Sola Scriptura – Tylko Pismo

Zasada przyjęta dopiero przez Lutra i to po 1500 latach chrześcijaństwa, wedle której jedynym źródłem Objawienia jest Pismo Święte, a nie jak w katolicyzmie Pismo Święte i Tradycja, a w sumie bardziej Tradycja, która stworzyła i przekazała Pismo, była rzeczywistym przewrotem kopernikańskim i rewolucją w dziejach historii religii ludzkości. Dlaczego? Ponieważ do Lutra naprawdę każda religia praktykowała wiarę jako przekazaną następnym pokoleniom „wiarę naszych ojców” – maiores nostri, jak pisze Sobór Trydencki, czyli „większych od nas”. 

Praktykowała ją jako spuściznę teoretyczno-normatywno-praktyczną przekazaną przez bogów lub przez Boga przodkom. W tym ujęciu religa jest dlatego warta szacunku i zachowania w formie nieraruszonej, ponieważ stanowi ona normatywne oparcie praw i porządku społecznego. Takie jest mniej więcej rozumienie religii w Krytonie Platona czy rzymskiej pietas, ale w sumie jest to wizja religii wszystkich cywilizacji, o których wiemy. W Krytonie Platona, który jest dialogiem na temat prawa, Sokrates odmawia ucieczki przed cykutą, ponieważ, jego zdaniem, należy słuchać się praw nawet wtedy, gdy są niesprawiedliwe. Dlaczego? Ponieważ stanowią one podwaliny państwa i porządku społecznego i „one nas wychowały”, natomiast my jesteśmy w stosunku do nich jak małe dzieci w stosunku do rodziców. Wszystko im zawdzięczamy i winniśmy być posłuszni. A prawa te zostały przekazane właśnie przez ojców. Religia w tym sokratejsko-platońskim, a w sumie starożytnym ujęciu nie jest dlatego prawdziwa i godna czci, ponieważ jest racjonalna, że jest mi po niej lepiej, że jest wygodna, ale dlatego, że czynili tak przede mną ludzie, z którymi jestem związany. Myślenie to trwało w sumie do Rewolucji Francuskiej, a i potem w XIX wiecznym nurcie katolickiej czy ogólnej restauracji, czyli próby nawrotu do czasów przedrewolucyjnych.

Religia to przede wszystkim zwyczaje religijne (karp, babka, bombki, opłatek, pasterka etc.). Na tym etapie, niejako religii pierwotnej, znajduje się zdecydowana większość Polaków. I nie ma w tym nic dziwnego lub zdrożnego, gdyż jest to naturalny punkt wyjścia do rozumienia wiary. Człowiek jako dziecko jest prowadzony do kościoła, rodzice się z nim modlą, uczy się różnych zwyczajów i potem mówi: „U mnie w rodzinie tak było”. Jest to oczywiście podejście bezrefleksyjne, ale lepsze takie niż żadne, bo biedni ateiści nawet tego nie doświadczają.

Natomiast Luter odrzucił, mówiąc w dużym skrócie to, co było dotychczas, czyniąc z osobistej lektury Biblii jedyne narzędzie religii. Tego nigdy, nigdzie nie było! Ani u Egipcjan, ani u Babilończyków, ani u Greków, Rzymian czy innych. Oczywiście nie mówimy tutaj o lekturze Biblii, tylko innej księgi świętej. Oczywiście, że zawsze byli ludzie, którzy się od społeczności oddalali i coś sobie tam czytali czy pisali. Ale Luter zrobił z tego subiektywizmu religię dla mas. Podejście Lutra jest wysoce subiektywne, subiektywistyczne i intelektualistyczne oraz zakłada ono, że:

1. Każdy święte pisma lub Pismo Święte potrafi przeczytać.
2. Każdy, kto je przeczyta, potrafi je intelektualnie zrozumieć oraz
3. Moralnie i Duchowo do swojego życia dostosować i w nim zastosować.

Oczywiście, że tak nie jest. Po pierwsze nawet umiejąc czytać Biblię w języku oryginalnym lub w innym języku, na który została przetłumaczona nikt, nigdzie bez pouczenia jakiejś grupy kierującej się własną tradycją, z Pisma Świętego własnego systemu doktrynalno-moralno-duchowego nie utworzy. A jeżeli nawet utworzy, to utworzy nową sektę, jak czynią to nasi rodzimi charyzmatycy. I tak tłumaczy się coraz to nowy, kolejny rozpad protestantyzmu na kolejne denominacje, grupy, wspólnoty etc. I tak jest do dziś. „Nie podoba się, co pastor mówi? To zakładaj sobie własny kościół.” I zakłada się. [1]

W protestantyzmie nie ma Nauczycielskiego Urzędu Kościoła, bo po co, skoro każdy tłumaczy sobie wszystko sam, najczęściej na swoją zgubę. Jedność i tożsamość grupy zachowywana jest jedynie tam, gdy stosuje się ona do jakiejś tradycji lub tę tradycją tworzy sama zaczynając tradycję własną czyli przekazywanie wiary od zera. To sławne naszpikowane absurdami powiedzenie z Misia: „Dzisiaj narodziła się nowa, świecka tradycja”, jest w gruntu protestanckie, bo przecież tradycja nie może się narodzić i to z nia na dzień, tylko musi być przekazywana, żeby tradycją zostać. W sumie bez tradycji obyć się nie można, a protestantyzm tworząc cały rój sprzecznych ze sobą tradycji doszedł do tego, co odrzucić chciał Luter. Protestantyzm doszedł poprzez odrzucenie tradycji do własnej tradycji, której jako tradycyjnej już odrzucić nie sposób.

Zasada sola Scriptura jest więc dogłębnie destrukcyjna, skoro Pismo nie tłumaczy się samo przez się. Za każdym przekazem czegokolwiek stoi tradycja przekazywania, obojętnie czy jest to umiejętność, technika czy jakaś wiedza. W kontekście religii chodzi także o bycie uczniem męża natchnionego przez Boga. Tak było w Starym Testamencie, tak było w Nowym Testamencie. Uczniowie Chrystusa „czynili uczniów”, a pisma były jedynie czymś pomocniczym. To przecież ludzie przekazują sobie wiarę, niejako duchową energię, a nie obdarzają się wzajemnie ulotkami, żeby sobie sami coś przeczytali.

Protestant lub katolik czytający Biblię na własną rękę w pewnym momencie stwierdza, że czegoś nie rozumie i musi kogoś zapytać, kto być może to wie. A wie dlatego, ponieważ się u kogoś kształcił, poddawszy się wpływom czyjejś tradycji.

Katolik mówi aut Scriptura aut traditio – zarówno Pismo jak i Tradycja.

[1] https://wobronietradycjiiwiary.com/2015/04/28/bp-andrzej-siemieniewski-rozlam-charyzmatyczna-specjalnosc/